Dzień dobry, Czytelniczko i Czytelniku. Jakiś czas temu dowiedziałaś lub dowiedziałeś się, czym jest krążenie krwi. Dziś opowiem Ci, czym jest ciśnienie krwi, która w Tobie krąży – i dlaczego jest istotne.

Ciśnienie to wartość. Liczy się ją, dzieląc siłę działającą pod kątem prostym na powierzchnię przez wartość tej powierzchni. Jeżeli będziemy znali powierzchnię i ciśnienie, będziemy w stanie określić siłę, która działa na tę powierzchnię. Siła z fizycznego punktu widzenia to natomiast miara oddziaływania na coś. Ważne jest tutaj określenie, że jest to oddziaływanie, czyli proces ciągły. Jeżeli przyłożymy do jakiejś powierzchni siłę, będzie ona cały czas na nią działała. Co za tym idzie, na tę powierzchnię będzie cały czas wywierane ciśnienie.

Mamy wiele rodzajów ciśnień:

• atmosferyczne – ciśnienie, jakie wywiera powietrze;
• hydrostatyczne – czyli ciśnienie słupa wody, wywierane na morskie dno czy na dno butelki;
• ciśnienie w oponie lub w balonie, który dmuchasz na urodziny;
• i wiele innych, a wśród nich bohater tego wpisu: ciśnienie krwi.

W przypadku ciśnienia krwi obowiązują takie same zasady, jak w przypadku każdego innego ciśnienia. Musi istnieć coś, co je będzie wywierać – tym czymś jest krew. Potrzebujemy także powierzchni, na którą siła będzie wywierana. Powierzchnię tę stanowią nasze naczynia krwionośne. Na przekroju naczynie krwionośne przypomina rurę. Dzięki temu nacisk krwi jest równomierny na jego ściany, czyli jest tak samo samo jak wtedy, gdy nadmuchujemy balon.

Ciśnienie krwi mówi o tym, z jaką siłą krew rozpycha się w naszych naczyniach, gdy przez nie płynie.

Krew musi mieć odpowiednio duże ciśnienie, czyli wywierać odpowiednią dużą siłę na ścianę naczynia.

Powody są dwa:

1. Substancje odżywcze i tlen muszą wyjść z krwi przez naczynia krwionośne i dostać się do tkanek. Siła wywierana przez krew „w stronę” naczynia (wedle definicji: pod kątem prostym do niego) wypycha z niej to, co powinno trafić do komórek i narządów.
2. Naczynia nie są zawieszone w próżni. Są w naszym ciele, a zatem w środowisku, które także wywiera na nie ciśnienie – ale z drugiej strony. Musimy mieć odpowiednio wysokie ciśnienie krwi, by naczynia krwionośne nie zamknęły się pod wpływem tego ciśnienia.

Ciśnienie krwi opisuje się dwiema wartościami.

Pierwsza z nich to wartość ciśnienia skurczowego, druga – rozkurczowego. Pierwsza mówi, jakie jest najwyższe ciśnienie w naczyniach krwionośnych, zaraz po skurczu serca. Druga, jakie jest minimalne ciśnienie w naczyniach – wtedy, gdy serce jest rozkurczone. Serce, wpompowując w tętnice krew, zwiększa w nich ciśnienie, stąd wartość ciśnienia skurczowego jest wyższa niż rozkurczowego.

Dlaczego więc wysokie ciśnienie krwi jest złe?

Pozwoli nam przecież szybciej dostarczyć substancje odżywcze do miejsca docelowego – bo będą mocniej wypychane z naczynia. Sprawi także, że naczynia na pewno się nie zamkną! Te dwa plusy są powodem, dla którego ciśnienie rośnie nam w sytuacjach stresowych: dzięki temu, że jest wysokie, mózg otrzymuje więcej glukozy – cukru, który jest jego pożywieniem – oraz więcej tlenu.

Wysokie ciśnienie niesie za sobą jednak pewną konsekwencję.

Otóż naczynie krwionośne, jak każda rura, jest przystosowane do pewnych ciśnień. Ponieważ siła działa na naczynia cały czas, gdy jest za duża, naczynie może utracić zdolność, by się przed nią uchronić. Gdy ciśnienie będzie za duże, naczynie krwionośne może pęknąć – mamy wtedy wylewy do mózgu. Z wiekiem nasze naczynia słabną: pojawia się miażdżyca, która sprawia, że dotychczas sprężyste ściany naczyń twardnieją, a mogą i skostnieć. Tkanka łączna, która buduje naczynia krwionośne, ulega degeneracji. Stąd w pewnym wieku naczynia stają się kruche i pękają, gdy mamy pobieraną krew.

Wpływ ciśnienia krwi na nasze zdrowie jest ogromny: im niższe, tym lepiej, ponieważ tym dłużej nasze naczynia krwionośne pozostaną w dobrej formie. Ta zasada może nie odnosić się do osób starszych i schorowanych, u których z uwagi na np. miażdżycę preferuje się trochę wyższe ciśnienie, takie, które daje pacjentowi dobre samopoczucie. Podział prawidłowego ciśnienia krwi na podstawie jego wartości jest następujący:

• optymalne: poniżej 120/80
• prawidłowe: 120-129/80-84
• wysokie prawidłowe: 130-139/85-89

Wszystkie ciśnienia powyżej traktuje się jako wartości zbyt wysokie. Pozwalają one na rozpoznanie nadciśnienia.

Wystarczy, że jedna wartość – czyli ciśnienie skurczowe lub rozkurczowe – była zbyt wysoka, by uznać pomiar ciśnienia za zbyt wysoki. To oznacza, że np. ciśnienie 150/100 jest zbyt wysokie, ale ciśnienie 115/110 – także jest za wysokie.

Co zrobić, gdy mierzysz ciśnienie krwi i jest za wysokie?

Idź do lekarza. Nie pożyczaj leków. Nie lecz się samodzielnie. Samoleczenie to problem naszych czasów, w których wydaje się nam, że możemy być specjalistą od wszystkiego. Czasem naprawdę możemy, ale są branże, w których niepowodzenie może nieść za sobą duże konsekwencje.

Dlatego idź do lekarza.